İflas İdaresi

İflas İdaresi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 223, 226 ve 227. maddelerinde düzenlenmiştir. İflasın açılmasıyla, müflisin (borçlunun) haczedilebilen bütün mal ve hakları bir topluluk teşkil eder ve bu bütüne iflas masası adı verilir. Masaya dâhil olan mal ve haklar müflisin alacaklılarına olan borçlarının ödenmesine tahsis olunur. İflasın açılması ile müflisin masaya giren mal ve hakları üzerindeki tasarruf yetkisi de ortadan kalkar ve bu kuralı ihlal ederek gerçekleştirilen tüm tasarruflar alacaklılara karşı hükümsüz hale gelir. İflas tasfiyesi iflasın açılması ile birlikte “maddi olarak” başlar. Müflisin alacaklıları, en erken birinci alacaklılar toplantısı ile iflas tasfiyesine müdahale edebilmektedirler. Bu safhaya kadar tasfiye, görev ve yetkileri kanun tarafından belirlenmiş olan iflas dairesi tarafından yürütülmektedir. Daha sonra ise iflas dairesi, icra tetkik merciinin, alacaklılar toplantısında belirlenen adaylar arasından seçtiği iflas idare memurlarının göreve başlamasıyla, bahse konu görev ve yetkileri iflas idaresine devreder.

Buna göre iflas idaresinin görevi, icra tetkik merciinin birinci alacaklılar toplantısında gösterdiği adaylar arasında atama yapmasıyla başlar ve iflas masasındaki malların paraya çevrilmesi, karşılanamayan alacaklar için de borç ödemeden aciz belgesi düzenlenmesi ve tasfiyenin kapanma talebi üzerine nihai raporun verilmesiyle sona erer. İflas idaresi, görev süresince iflas masasının kanuni temsilcisi konumundadır.

İFLAS İDARESİNİN OLUŞUMU VE MASAYI TEMSİL

İflas idaresini yukarıda belirtilen usule göre seçilen iflas idare memurları vücuda getirmektedir. İflas idaresinin seçimi ile iflas dairesinin yetkileri daralsa da iflas idaresi, iflas dairesinin denetimi altında çalışmalarını yürütür. İflas dairesinin 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu 223/f.5’e göre birtakım görevleri devam edecektir.

İİK mad. 223/1’e göre iflas idaresi üç kişiden oluşur. Birinci alacaklılar toplantısı yapılabildiği-toplantı ve yeter sayısı sağlanabildiği takdirde- icra mahkemesine sunulmak üzere bu konuda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip altı aday seçilir. Bu adaylardan dört tanesi, alacak tutarına göre çoğunluğu oluşturan adaylardan, diğer iki tanesi ise, alacaklıların sayısı itibariyle çoğunluğunu oluşturanlar tarafından seçilmektedir (İİK. mad. 223/1 c.2-3).

İİK mad. 226’ya göre, iflas idaresi, müflisin veya alacaklıların temsilcisi olmayıp iflas masasının kanuni mümessilidir. Yine aynı hükme göre iflas idaresinin tüzel kişiliği yoktur. Bununla birlikte, iflas idaresinin sahip olduğu masayı temsil yetkisi, -bir kısım işler hariç olmak üzere- bir başkasına devredilemez. İflas idaresinin üç kişiden oluşması nedeniyle iflas idare memurluğuna seçilen bu kişilerin birlikte mi hareket edecekleri yoksa ayrı ayrı mı hareket edecekleri ve masayı ne surette temsil edecekleri hususları gündeme gelir. Eğer iflas idaresi memurlarının seçildiği birinci alacaklılar toplantısında aksine karar verilmemişse seçilen kişiler, iflas masasını birlikte temsil ederler.

Öte yandan alacaklılar toplantısında, iflas idaresi memurları arasında görev bölümü yapılabilecektir. Görev bölümünün üçüncü kişiler nezdinde geçerli olabilmesi için alacaklılar toplantısında, iflas idare memurlarının ayrı ayrı hangi konularda işlem yapacaklarına ilişkin kararın ilgili ticaret siciline kaydedilmesi gerekmektedir.

İFLAS İDARESİNİN GÖREVLERİ

Masanın kanuni temsilcisi sıfatını haiz olan iflas idaresinin temel görevi, iflas dairesinin denetimi altında, iflas dairesinin tasfiyenin yapılması işini kendisine havale etmesinden iflasın kapanmasına kadar, masa menfaatlerini korumak suretiyle tasfiyeye yönelik işlemler yapmaktır. İflas idaresi tasfiyeyi yaparken masanın menfaatlerini gözetmek zorundadır. Aksi takdirde, iflas dairesi, iflas idaresinin kararlarına karşı icra mahkemesi nezdinde şikâyet yoluna gidebilecektir.

İflas idaresi, İİK mad. 226’da belirtilen miktara kadar olan alacaklar bakımından doğrudan doğruya, bu miktardan daha fazla olan alacaklar bakımından ise alacaklılar toplantısında verilecek yetki ile sulh olabilir ve/veya tahkime gidebilir.

İflas idaresi, yaptığı bütün işlemler ile kendisine yöneltilen talep ve beyanlar hakkında bir tutanak düzenlemek zorundadır. İlgililer bu tutanakları görebilir ve örneklerini alabilir. İflas idaresi; masaya giren para, kıymetli evrak ve sair değerli eşyayı, İİK mad. 9 hükmüne göre en geç tahsilatın yapıldığı günü takip eden ilk iş günü çalışma saati sonuna kadar banka hesabına yatırmak zorundadır. İflas idaresi müflis adına gelen bütün mektupları açacak (İİK mad. 184), masa ile ilgili davaları takip edecektir.

İflas İdaresinin masanın idaresi safhasındaki görevleri başlıca iki amaca yöneliktir:

1. Masanın teşkili safhasında defteri tutulan ve muhafaza altına alınan masa mallarını muhafaza etmeye devam etmek ve masa mallarını (aktifini) çoğaltmak. Bu kapsamdaki görevleri ise şunlardır:

• Deftere geçirilmemiş masa malları bulunup bulunmadığını araştırmak bulunursa muhafaza altına almak.
• Birinci alacaklılar toplanması müflisin sanat ve ticaretinin devamına ve işyerlerinin açılmasına karar vermiş ise, bunu devamlı olarak denetlemek suretiyle masa menfaatine en uygun olan verimliliği sağlamak, rehinli malların fabrikaların, imalathanelerin ve bunlara benzer üretime yönelik yerlerin ise derhal satılmasını sağlamak
• Birinci alacaklılar toplantısında karar verilen acele satışları yapmak
• Masa mallarının muhafazasını ve müflisin işletmesinin verimliliğini sağlamak için gerekli olan (sigorta, kira ve hizmet sözleşmesi gibi) sözleşmeleri yapmak; müflisin iflastan önce yapmış olduğu (masanın menfaatine bulunan) sözleşmelere katılmak
• Üçüncü kişilerin istihkak iddiaları hakkında karar vermek (İİK mad.228)
• Masa alacaklarını tahsil etmek ve acele satışları yapmak

2. İflas masasının pasifini (iflas alacaklılarını) tespit etmek

İflas idaresi tüm bu işlemlerden sonra, ikinci alacaklılar toplantısını toplantıya çağırır, masa mallarının satışını gerçekleştirir ve elde ettiği paraları alacaklılara paylaştırdıktan sonra da yetkili ticaret mahkemesinden iflasın kapatılmasına karar verilmesini ister (İİK mad. 254).